കാഴ്ചയുടെ പറുദീസയാണ് താർ മരുഭമിയിലെ ജയ്‍സാൽമീറും പരിസര പ്രദേശങ്ങളുമൊക്കെ. കനത്ത മഴയിൽ മരുഭൂമി അവസാനിക്കുമോ എന്ന ആശങ്കയിലാണ് രാജ്യത്തെ യാത്രികരും വിനോദസഞ്ചാരികളും.
രാജസ്ഥാനിൽ തുടർച്ചയായി മഴ പെയ്യുകയാണ്. ഈ മൺസൂണിൽ രാജ്യത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറൻ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ സാധാരണയേക്കാൾ 39 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു. താർ മരുഭൂമിയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ജയ്സാൽമീർ ജില്ലയിൽ നിന്നാണ് ഏറ്റവും ആശ്ചര്യപ്പെടുത്തുന്ന മഴയുടെ സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. മഴയുടെ കുതിച്ചുചാട്ടം ജയ്‌സാൽമീറിനെ രാജ്യത്തെ എട്ടാമത്തെ ആർദ്ര ജില്ലയാക്കി മാറ്റാൻ കാരണമായി. ഏറ്റവും മരുഭൂപ്രദേശമായ ജയ്സാൽമീറിൽ 58 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു എന്നതാണ് ആശ്ചര്യപ്പെടുത്തുന്ന കാര്യം.
കാഴ്ചയുടെ പറുദീസയാണ് ജയ്‍സാൽമീറും പരിസര പ്രദേശങ്ങളുമൊക്കെ. കനത്ത മഴയിൽ മരുഭൂമി അവസാനിക്കുമോ എന്ന ആശങ്കയിലാണ് രാജ്യത്തെ യാത്രികരും വിനോദസഞ്ചാരികളും.
undefined
കാർഗിൽ, ലേ-ലഡാക്ക്, തമിഴ്‌നാട് എന്നിവ കഴിഞ്ഞാൽ രാജ്യത്ത് ഏറ്റവും കുറവ് മഴ ലഭിക്കുന്നത് ജയ്സാൽമീർ ജില്ലയിലാണ്. ഉത്തരേന്ത്യയെ കുറിച്ച് പറയുകയാണെങ്കിൽ, ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ബാഗേശ്വര് കഴിഞ്ഞാൽ ഇത്തവണ ഏറ്റവും കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചത് ജയ്‌സാൽമീറിലാണ്. ഈ മൺസൂണിൽ കാർഗിലിൽ 10.4 മില്ലീമീറ്ററും ലേ-ലഡാക്കിൽ 26 മില്ലീമീറ്ററും തമിഴ്നാട്ടിലെ തൂത്തുക്കുടിയിൽ 67.3 മില്ലീമീറ്ററും തിരുനെൽവേലിയിൽ 92.5 മില്ലീമീറ്ററും രാമനാഥപുരത്ത് 132.1 മില്ലീമീറ്ററും തെങ്കാശിയിൽ 172.7 മില്ലീമീറ്ററുമാണ് സാധാരണ മഴ.
ഇതെല്ലാം കഴിഞ്ഞാണ് ജയ്‌സാൽമീറിന്‍റെ സ്ഥാനം. ഇവിടെ സാധാരണ മഴ 176.9 മില്ലിമീറ്ററാണ്. എന്നാൽ ഇത്തവണ ജൂൺ 1 മുതൽ ഓഗസ്റ്റ് 11 വരെ 134 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇത്തവണ രാജ്യത്ത് ഏറ്റവും കൂടുതൽ മഴ പെയ്തത് തിരുനെൽവേലിയിലാണ്. സാധാരണയേക്കാൾ 406 ശതമാനം കൂടുതൽ. ഇതിനുശേഷം, സൗത്ത് വെസ്റ്റ് ഖാസി ഹിൽസിൽ 256%, ബാഗേശ്വറിൽ 177%, പുതുച്ചേരിയിൽ 162%, ദ്വാരകയിൽ 161%, വിഴുപുരം, വിരുദു നഗർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ 145%. അവസാനമാണ് ജയ്സാൽമീർ.
ഈ വർഷം ഇതുവരെ 259.9 മില്ലിമീറ്റർ മഴയാണ് ജയ്സാൽമീറിൽ പെയ്തത്. അതിനർത്ഥം ഇതുവരെ ജയ്സാൽമീറിൽ മുഴുവൻ മൺസൂണിനേക്കാൾ 68 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു എന്നാണ്. ജയ്‌സാൽമീറിൻ്റെ ഐഡൻ്റിറ്റിയായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്ന സോനാർ കോട്ടയുടെ മതിൽ പോലും തകർന്നുവീണു എന്നാണ് റിപ്പോര്‍ട്ടുകൾ. താർ മരുഭൂമിയിലെ മറ്റ് ജില്ലകളെ അപേക്ഷിച്ച് ജയ്‌സാൽമീറിലാണ് ഏറ്റവും കുറവ് മഴ ലഭിക്കുന്നത്. 182 മില്ലിമീറ്റർ. എന്നാൽ ഇത്തവണ ഈ ജില്ലകളേക്കാൾ 70 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.
രാജസ്ഥാനിലെ നാല് ജില്ലകൾ താർ മരുഭൂമിയിലാണ്. ഥാറിൻ്റെ ആകെ വിസ്തീർണ്ണം 1.19 ലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിൽ അല്പം കൂടുതലാണ്. ജയ്സാൽമീറിന് പുറമെ ജോധ്പൂർ, ബാർമർ, ബിക്കാനീർ എന്നിവ ഈ മരുഭൂമിയിൽ വരുന്നു. നേരത്തെ വരൾച്ചയ്ക്ക് പേരുകേട്ട ജില്ലയായിരുന്നു ജയ്സാൽമീർ. 2024 ജനുവരിയിലെ ഒരു പഠനമനുസരിച്ച്, 1901-നും 2019-നും ഇടയിൽ രാജസ്ഥാനിലെ ജില്ലകളിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ വരൾച്ചയുണ്ടായത് ജയ്‌സാൽമീറിലാണ്, 35 എണ്ണം.
കിം ജോങ്ങിന്‍റെ രഹസ്യലോകത്തേക്കുള്ള ആ വഴി തുറക്കുന്നു! അമ്പരപ്പിൽ യാത്രികർ
ഇതിനുശേഷം, ജലോറിൽ 29, ബാർമറിൽ 27, സിരോഹി, പാലി, ജോധ്പൂർ, ജലോർ, ബാർമർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ 20-ലധികം വരൾച്ചകൾ ഉണ്ടായി. 1901-2019 കാലയളവിൽ നാഗൗർ, ഹനുമാൻഗഡ്, ചുരു, ബിക്കാനീർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ 19 വരൾച്ചയുണ്ടായി. കഴിഞ്ഞ ഏതാനും വർഷങ്ങളായി മഴ പെയ്തതിനാൽ വെള്ളപ്പൊക്കമുണ്ടായി. ജയ്സാൽമീറിൽ പരമാവധി കാലാനുസൃതമായ മാറ്റങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു. 2015 മുതൽ എല്ലാ വർഷവും ഇവിടെ ഇതേ അവസ്ഥയാണ്.
2015ൽ സാധാരണയേക്കാൾ 90 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു. 2016ൽ 12 ശതമാനം കൂടുതൽ. 2017ൽ 43 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു. 2018ൽ സാധാരണ മഴയേക്കാൾ 30 ശതമാനം കുറവായിരുന്നു. 2019ൽ സാധാരണ മഴയാണ് ലഭിച്ചത്. 2020ൽ സാധാരണയേക്കാൾ 55 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു. 2021ൽ പോലും ജയ്സാൽമീറിൽ കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു. സാധാരണയേക്കാൾ 69 ശതമാനം കൂടുതൽ. 2022ൽ സാധാരണയേക്കാൾ 176.9 ശതമാനം കൂടുതൽ മഴ ലഭിച്ചു.
കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി ജെയ്‌സാൽമീറിലെ മഴയുടെ അളവ് 158.4 മില്ലിമീറ്ററിൽ നിന്ന് 162.1 മില്ലിമീറ്ററായി വർദ്ധിച്ചു. കഴിഞ്ഞ പത്തുവർഷത്തിനിടെ ശരാശരി മഴയിൽ 12 ശതമാനം വർധനയുണ്ടായി. 2023-ൽ പോലും ജയ്സാൽമീറിൽ 202.6 മില്ലിമീറ്റർ മഴ ലഭിച്ചു. ഇത് സാധാരണയേക്കാൾ 15 ശതമാനം കൂടുതലായിരുന്നു.
ജെയ്‌സാൽമീറിലെ ജനപ്രിയ ടൂറിസ്റ്റ് ആകർഷണങ്ങൾ
സമ്പന്നവും രാജകീയ പൈതൃകവും സംസ്കാരവും കൊണ്ട് സമ്പന്നമായ ജയ്സാൽമീർ രാജസ്ഥാനിലെ ഒരു പ്രശസ്തമായ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാണ്. കാഴ്‌ചകൾ മുതൽ സാഹസിക സഫാരികൾ വരെ വിപുലമായ ഷോപ്പിംഗ് വരെ, ജയ്സാൽമീറിൽ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് വാഗ്ദാനം ചെയ്യാനുണ്ട്. മഞ്ഞ മണൽക്കല്ലുകൾ കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച നിരവധി കെട്ടിടങ്ങൾക്കും താർ മരുഭൂമിയിലെ തേൻ മുക്കിയ മണൽക്കാടുകൾക്കുമായി ജയ്‌സാൽമീറിനെ 'ഗോൾഡൻ സിറ്റി' എന്ന് വിളിക്കുന്നു. എഡി 1156-ൽ രജപുത്ര ഭരണാധികാരി റാവു ജൈസാൽ പണികഴിപ്പിച്ച ജയ്സാൽമീർ കോട്ട ത്രികൂട കുന്നുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു വലിയ മണൽക്കല്ല് കോട്ടയാണ്. കോട്ടയിൽ നിരവധി സ്മാരകങ്ങളും ക്ഷേത്രങ്ങളും ഉണ്ട്, അവ ജയ്സാൽമീറിലെ സന്ദർശിക്കാൻ ഏറ്റവും മികച്ച സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ചരിത്രാരാധകർക്ക് ആനന്ദം പകരുന്ന, ജയ്സാൽമീറിലെ മറ്റ് പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു, സലിം സിംഗ് കി ഹവേലി, അതിൻ്റെ വ്യതിരിക്തമായ വാസ്തുവിദ്യ, പട്‌വോൻ കി ഹവേലി, അഞ്ച് ഹവേലികളുടെ കൂട്ടം, ഖാബ ഫോർട്ട്, വിജനമായ ഗ്രാമത്തിന് നടുവിൽ സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്ന തകർന്ന കോ , മന്ദിർ കൊട്ടാരം തുടങ്ങിയവ ഇവിടെ ശ്രദ്ധേയമായ കാഴ്ചകളാണ്.
കോട്ടകളും മറ്റ് ചരിത്ര സ്മാരകങ്ങളും കൂടാതെ, ഇവിടെ യാത്ര ചെയ്യുന്ന വിനോദസഞ്ചാരികൾക്കായി നിരവധി കാര്യങ്ങൾ ജയ്സാൽമീർ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. മരുഭൂമിയിൽ ഒരു ജീപ്പ് സഫാരി, ഒട്ടക സഫാരി, അല്ലെങ്കിൽ സാം സാൻഡ് ഡ്യൂൺസിൽ ക്യാമ്പിംഗ് എന്നിവയെല്ലാം ജയ്സാൽമീറിൽ ചെയ്യാവുന്ന ഏറ്റവും മികച്ച കാര്യങ്ങളിൽ ചിലതാണ്. അവിടെ നിങ്ങൾക്ക് ചുറ്റും അനന്തമായി നീണ്ടുകിടക്കുന്ന സ്വർണ്ണ മണൽ മരുഭൂമിയിൽ അനുഭവിക്കാൻ കഴിയും. ഇതാ ജയ്സാൽമീർ കാഴ്ചകളെക്കുറിച്ച് അറിയേണ്ടതെല്ലാം.
ജയ്സാൽമീർ കോട്ട
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടകളിലൊന്നായാണ് ജയ്സാൽമീർ കോട്ട കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. 1156-ൽ പണികഴിപ്പിച്ച ഈ കോട്ട ത്രികുട മലനിരകളിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. മ്യൂസിയം, റെസ്റ്റോറൻ്റുകൾ, റെസിഡൻഷ്യൽ ഹൌസുകൾ തുടങ്ങി നിരവധി പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്. റാവൽ ജയ്‌സാൽമീറിൻ്റെ ഭരണകാലത്ത്, ഇസ്‌ലാമിക, രജപുത്ര വാസ്തുവിദ്യയുടെ സമന്വയത്തോടെയാണ് നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ചത്.
ഗഡ്സിസർ തടാകം
1400 AD-ൽ മഹർവാൾ ഗഡായി സിംഗിൻ്റെ ഭരണത്തിൻ കീഴിൽ നിർമ്മിച്ച ഗഡ്‌സിസാർ തടാകം ഒരു ജലസംരക്ഷണ ടാങ്കായി നിർമ്മിച്ചതാണ്. തടാകത്തിന് ചുറ്റും സ്മാരകങ്ങൾ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ, ഛത്രികൾ എന്നിവയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, അത് പ്രദേശത്തെ മനോഹരമാക്കുകയും ജയ്സാൽമീർ നഗരത്തിൻ്റെ കലയും സംസ്കാരവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ പ്രദേശത്തെ പക്ഷി നിരീക്ഷണത്തോടൊപ്പം കായലിലെ ക്യാറ്റ്ഫിഷിനെയും സഞ്ചാരികൾക്ക് കാണാൻ കഴിയും.
താസിയ ടവർ ജയ്സാൽമീർ
അഞ്ച് നിലകളുള്ള ഒരു വാസ്തുവിദ്യയാണ് ജയ്സാൽമീറിലെ ടാസിയ ടവർ, ആകർഷകമായ വാസ്തുവിദ്യയ്ക്കും മിനാരങ്ങൾക്കും നിരവധി ബാൽക്കണികൾക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. ജയ്സാൽമീറിലെ ബാദൽ കൊട്ടാരത്തിന് മുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന താസിയ ടവർ, വിവിധ മുസ്ലീം ആഘോഷങ്ങൾ നടത്തുന്നതിനായി 1886 എ ഡിയിൽ താസിയയുടെ ആകൃതിയിലാണ് നിർമ്മിച്ചത്. മുസ്ലീം കൊത്തുപണിക്കാർ ഇത് ഹിന്ദു രാജാവായ മഹാരാവൽ ബെരിസൽ സിംഗിന് സമ്മാനമായി നൽകി.
ജൈന ക്ഷേത്രങ്ങൾ
ജെയ്‌സാൽമീർ കോട്ടയുടെ പരിസരത്ത് കണ്ണാടികൾ, ഫ്രെസ്കോ പെയിൻ്റിംഗുകൾ, കൊത്തുപണികൾ, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾ എന്നിവയാൽ അലങ്കരിച്ച ഏഴ് ജൈന ക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ട്. 12, 15 നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ നിർമ്മിച്ച ജൈന ക്ഷേത്രങ്ങൾ വിവിധ ജൈന തീർത്ഥങ്കരന്മാർക്ക് സമർപ്പിക്കപ്പെട്ടവയാണ്. ചുവരുകളിലും മേൽക്കൂരകളിലും നിരവധി കൊത്തുപണികളുള്ള ക്ഷേത്രനിർമ്മാണങ്ങൾ ദിൽവാര വാസ്തുവിദ്യയ്ക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്.
സലിം സിംഗ് കി ഹവേലി
1815-ൽ സലിം സിംഗ് നിർമ്മിച്ച ഈ വലിയ മാളിക രാജസ്ഥാനി വാസ്തുവിദ്യയുടെയും കലാരൂപങ്ങളുടെയും സാക്ഷ്യപത്രമാണ്. സലിം സിംഗ് കി ഹവേലി ഒരു കപ്പലിൻ്റെ ആകൃതിയിലാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. മുൻവശത്ത് അതുല്യമായ വളഞ്ഞ രൂപമുണ്ട്. കൊത്തുപണിക്കാരുടെ കരകൗശലത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന നിരവധി മുറ്റങ്ങളും ബാൽക്കണികളും മുറികളും ഹവേലിയിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.
രക്ഷാധികാരി കി ഹവേലി
സംസ്‍കാരം, വാസ്തുവിദ്യ, ഐക്യം എന്നിവയുടെ സമ്പൂർണ്ണ സമന്വയമാണ് പട്‌വോൻ കി ഹവേലി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത കൊട്ടാരങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, അവ ബ്രോക്കേഡ് വ്യാപാരികളുടെ ഭവനം എന്നും പറയപ്പെടുന്നു. ഹവേലി പട്‌വ താഴ്‌വരയോട് ചേർന്നാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, ഈ മാളികകൾ അഞ്ച് പട്‌വ സഹോദരന്മാരുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. നിലവിൽ, ഹവേലിയിലെ ചില ഭാഗങ്ങൾ പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു
നത്മൽജി കി ഹവേലി
പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ രണ്ട് വ്യത്യസ്ത വശങ്ങളിൽ നിന്ന് മാളിക പണിയാൻ തുടങ്ങിയ രണ്ട് പ്രശസ്ത കരകൗശല വിദഗ്ധരായ സഹോദരന്മാരാണ് നത്മൽജി കി ഹവേലി നിർമ്മിച്ചത്. കൊട്ടാരത്തിൻ്റെ സവിശേഷതകൾ താരതമ്യപ്പെടുത്താവുന്നതും എന്നാൽ ഇടതും വലതും ഒരുപോലെയല്ല. ഇത് ഹവേലിയുടെ വാസ്തുവിദ്യാ വൈഭവം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. ജയ്‌സാൽമീറിൻ്റെ അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ദിവാൻ മൊഹത നത്മാലിൻ്റെ ഭവനമായി പ്രവർത്തിക്കാനാണ് ഹവേലി നിർമ്മിച്ചത്.
ഡെസേർട്ട് കൾച്ചറൽ സെൻ്റർ
പുരാതന നാണയങ്ങൾ, ചരിത്രപരമായ സംഗീതോപകരണങ്ങൾ, പരമ്പരാഗത ആഭരണങ്ങൾ, കവചങ്ങൾ, ഭരണാധികാരികളുടെയും അവരുടെ വംശപരമ്പരകളുടെയും കഥകൾ എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഡെസേർട്ട് കൾച്ചറൽ സെൻ്റർ, മ്യൂസിയം ഓഫ് ജയ്സാൽമീർ എന്നിവ നഗരത്തിൻ്റെ നാഴികക്കല്ലാണ്. 1997-ൽ എൻ കെ ശർമ്മ നിർമ്മിച്ച ഒരു മ്യൂസിയവും ഈ സാംസ്കാരിക കേന്ദ്രത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ സ്ഥലം ഇപ്പോൾ ജയ്സാൽമീർ ടൂറിസം വകുപ്പിന് കീഴിലാണ്.
സർക്കാർ മ്യൂസിയം
ജയ്സാൽമീറിലെ ഗവൺമെൻ്റ് മ്യൂസിയം ചരിത്ര വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും കലാകാരന്മാർക്കും അനുയോജ്യമായ ഒരു കേന്ദ്രമാണ്. നഗരത്തിൻ്റെ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്ന പുരാതന പുരാവസ്തുക്കളുടെയും അവശിഷ്ടങ്ങളുടെയും കലവറയാണ് ഈ സ്ഥലം. 1984-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഈ മ്യൂസിയം കടൽ, മരം ഫോസിലുകളുടെ ഒരു വലിയ ശേഖരം പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു.
രാംദേവ്ര ക്ഷേത്രം
രാജസ്ഥാനിലെ നാടോടി ദൈവമായ ബാബ രാംദേവ്ജിയുടെ പുണ്യസ്ഥലം രാംദേവ്ര ക്ഷേത്രത്തിൽ ആരാധിക്കുന്നു. ഹിന്ദുക്കൾ ശ്രീകൃഷ്ണൻ്റെയും മുസ്ലീങ്ങൾ രാംഷാ പീറിൻ്റെയും അവതാരമായാണ് വിശുദ്ധനെ വിശ്വസിച്ചിരുന്നത്. എ ഡി 1459-ൽ രാംദേവ്രയിൽ സമാധിയായ ശേഷം മഹാരാജ ഗംഗാ സിംഗ് തൻ്റെ സമാധിക്ക് ചുറ്റും ക്ഷേത്രം പണിതത്.
ജയ്സാൽമീറിലെ ഡെസേർട്ട് സഫാരി
ജീവിതത്തിൽ ഒരിക്കലെങ്കിലും അനുഭവിച്ചറിയേണ്ട മരുഭൂമി സഫാരിയാണ് ജയ്സാൽമീർ നഗരത്തിലെ ജനപ്രിയ വിനോദങ്ങളിലൊന്ന്. ഒട്ടകങ്ങളിലോ മരുഭൂമിയിലെ കാറുകളിലോ സവാരി ചെയ്ത് പ്രാദേശിക ഗോത്രങ്ങളുടെ വ്യത്യസ്ത ജീവിതരീതികൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാം. ഇടുങ്ങിയ സഫാരി റൈഡുകളിൽ, വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് ജയ്സാൽമീറിലെ മരുഭൂമികളിൽ തത്സമയ സംഗീതവും നാടോടി സംഗീതവും ആസ്വദിക്കാനാകും.
കുൽധാര
വിജനവും ശപിക്കപ്പെട്ടതുമായ ഭൂമി സംബന്ധമായ കഥകളും കെട്ടുകഥകളും ഭയപ്പെടുത്തുന്ന സംഭവങ്ങളും കൊണ്ട് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രേതബാധയുള്ള ഗ്രാമങ്ങളിലൊന്നായി ഇവിടം അറിയപ്പെടുന്നു. കുൽധാര ഗ്രാമം 13-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന പലിവാൾ ബ്രാഹ്മണർ സ്ഥാപിച്ചതാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ബഡാ ബാഗ്
'വലിയ പൂന്തോട്ടം' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ബഡാ ബാഗിൽ ജയ്സാൽമീറിലെ മഹാരാജാക്കളുടെ ഒരു കൂട്ടം ശവകുടീരങ്ങൾ കാണാം. ഛത്രികളിലെ സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികൾക്കൊപ്പം മനോഹരമായ സൂര്യാസ്തമയം കാണാൻ ആളുകൾ സന്ദർശിക്കുന്നു. മഹാരാജ സവായ് ജയ് സിംഗ് രണ്ടാമൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ജയ്സാൽമീർ നഗരത്തിലെ രാജകുടുംബാംഗങ്ങളുടെ ശവസംസ്കാര ഭൂമിയാണിവിടം.